ตุ๊กตาฮินะ (ฮินะนิงเงียว) (Hina Matsuri) 雛祭り

ตุ๊กตาฮินะ  (ฮินะนิงเงียว)

(Hina Matsuri) 雛祭り

     วันเทศกาลตุ๊กตา(Hina Matsuri) หรือฮินะ-มัตสึริ (雛祭り) ของญี่ปุ่น จริงๆ แล้วเทศกาลนี้มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า โมโมะ โนะ เซ็กขุ ด้วยค่ะ เนื่องจากตรงกับฤดูกาลที่ดอกท้อ (โมโมะ) บานสะพรั่ง ชาวญี่ปุ่นจึงได้เชื่อมโยงภาพอันงดงามของดอกท้อซึ่งเหมาะสมกับการเฉลิมฉลอง ให้กับเด็กผู้หญิง อวยพรให้เด็กหญิงเติบโตอย่างงดงามและแข็งแรงค่ะ  และแน่นอนว่าจุดเด่นของเทศกาลนี้ก็คือ การประดับตุ๊กตาบนหิ้งนั่นเอง

     ตุ๊กตาฮินะ  เป็น ตุ๊กตาที่ชาวอาทิตย์อุทัยจะนำออกมาประดับห้อง  รับแขกในวันที่ 3 มีนาคม ของทุกปี เพราะเป็นวันเทศกาลตุ๊กตา   หรือวันเด็กผู้หญิง เป็นเทศกาลที่รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมจีน   ตามความเชื่อที่ว่าการปล่อยตุ๊กตาลงน้ำสามารถขจัดเคราะห์ร้ายให้ไปกับ ตุ๊กตา  ได้ แต่สำหรับประเทศญี่ปุ่นนั้น   จะถือว่าเป็นเทศกาลของการอธิษฐานให้ลูกสาวมีความสุข  พร้อมกับประสบความสำเร็จในชีวิต

       สิ่งที่มักพบเห็นได้ในช่วงเทศกาล  นี้คือการประดับด้วยชุด ตุ๊กตาฮินะที่ว่านี้ ซึ่งตุ๊กตาดังกล่าวเป็นแบบดั้งเดิมทำด้วยมือ   แต่งกายตามราชสำนักญี่ปุ่นโบราณ สมัยยุคเฮอัง วางไว้บนชั้นปกติจะมีทั้งหมด 7   ชั้น รอบๆ ชั้นจะประดับด้วยเครื่องบูชา เช่น ดอกพีช ข้าว เค้ก   และเค้กที่ทำจากข้าวรูปร่างคล้ายเพชร ซึ่งเรียกว่าฮิชิโมจิ (hishimochi)   รวมไปถึงสาเกขาว และจิราชิซูชิ (chirashi sushi)

      การวางตุ๊กตาฮินะ มักวางเป็นชั้นขั้นบันได โดยลำดับการวาง และตำแหน่ง มีข้อกำหนดตามแบบแผน (หิ้งวางตุ๊กตาฮินะ มี 5-7 ชั้นค่ะ)

ชั้นบนสุด  คือ จักรพรรดิ   และจักรพรรดินี (ไดริ-บินะ)

สำหรับประดับตุ๊กตาจักรพรรดิ (โอะ-ไดริ-ซามะ) และจักรพรรดินี (โอะ-ฮินะ-ซามะ) ทางซ้ายและขวาของตุ๊กตาตั้งโคมไฟ ด้านหลังตั้งฉากพับสีทอง (เบียวบุ) โดยปัจจุบันจะนิยมวางตุ๊กตาจักรพรรดิไว้ทางซ้ายมือเมื่อมองจากด้านหน้าค่ะ
ชั้นที่ 2    คือ นางสนองพระโอษฐ์ 3 คน  (ซังนิง-คังโจะ)
ชั้น  ที่ 3  คือ นักดนตรี 5 คน  (โกะนิง-บายาชิ)

ซึ่งเล่นเครื่องดนตรีต่างๆ เช่น ไทโคะ (กลองใหญ่) ทสึสุมิ (กลองเล็ก) ฟุเอะ (ขลุ่ย) เป็นต้น ส่วนคนที่ถือพัดไว้เฉยๆ เป็นนักขับร้องบทกวีค่ะ
ชั้นที่ 4  คือ ทหารองค์รักษ์ยืนอยู่ด้านซ้ายขวา  และขนมโมจิ ชุดถ้วยชามขนาดเล็กจะอยู่ตรงกลาง

จะประดับองครักษ์หลวงฝ่ายซ้ายและขวา (ฝ่ายขวา อุไดจิน  ฝ่ายซ้าย ซะไดจิน) และมีของไหว้ เช่น ฮิชิโมจิ ชุดถ้วยเครื่องชามขนาดเล็ก เครื่องเรือนต่างๆ เช่น ตู้เสื้อผ้า เป็นต้น ตรงนี้มีข้อสังเกตอยู่นิดนึงนะคะ คือ องค์รักษ์ฝ่ายขวาจะเป็นคนหนุ่ม ส่วนฝ่ายซ้ายจะอาวุโสกว่าเสมอ แต่เพราะเราตั้งหิ้งหันหน้าเข้าหาเรา องค์รักษ์ฝ่ายซ้ายก็เลยอยู่ทางขวา และองค์รักษ์ฝ่ายขวาก็จะอยู่ทางซ้ายค่ะ
ชั้นที่ 5  คือ   ตรงกลางของชั้นนี้จะประดับทหารรักษาพระองค์ 3 คน (ซันนิง-โจโกะ) ทางขวาของหิ้งประดับต้นซากุระ ส่วนทางซ้ายประดับต้นส้มค่ะ

"บางบ้านที่หิ้งตุ๊กตามีมากกว่า 5 ชั้น คืออาจจะมีถึง 7 ชั้น"
ชั้นที่ 6  คือ เครื่องเรือนต่างๆ
ชั้นที่ล่างสุด คือ   เกี้ยวและรถเทียบม้า  หรือ อาจจะมีการวางตุ๊กตาทั้งหมดที่ได้รับมาเป็นของขวัญในงานเทศกาลนี้ก็ได้  ส่วนด้านข้างของหิ้งตุ๊กตา จะมีการประดับแจกันดอกไม้ที่เป็นสัญลักษณ์ของฤดูใบไม้ผลิ เช่น ดอกท้อ ดอกนะโนะฮานะ บางคนก็ประดับภาพแขวนภาพตุ๊กตาฮินะหรือภาพดอกท้อที่โทโคโนะมะ (มุมประดับในห้องรับแขก) ด้วยค่ะ

ข้อมูลจาก: http://www.youphuket.com/index.php?topic=2753.0

              http://deardahlia.exteen.com/20080303/doll-hina-matsur